• icon+90(533) 652 66 86
  • iconnwsa.akademi@hotmail.com
  • icon Fırat Akademi Samsun-Türkiye

Article Details

Article Details

  • Article Code : FIRAT-AKADEMI-8935-5496
  • Article Type : Araştırma Makalesi
  • Publication Number : 3C0191
  • Page Number : 1-9
  • Doi : 10.12739/NWSA.2022.17.3.3C0191
  • Abstract Reading : 543
  • Download : 170
  • Share :

  • PDF Download

Issue Details

  • Year : 2022
  • Volume : 17
  • Issue : 3
  • Number of Articles Published : 1
  • Published Date : 1.07.2022

Cover Download Context Page Download
Dergi Kapağı
Social Sciences

Serial Number : 3C
ISSN No. : 1308-7444
Release Interval (in a Year) : 4 Issues

TÜRK KÜLTÜRÜNDE YAS ADETİ VE SIĞITÇI (AĞLAYICI)

Fatma AYHAN1

Yas geleneği, birçok kültür için ortak ritüellerden biridir. Toplumlarda büyük ölümler sonucu, insanlar üzüntülerini sözleriyle, davranışlarıyla ortaya koymaya çalışmışlardır. Orta Asya’da Türklerde eskiden ölüler için yuğ (cenaze) törenleri düzenlenirdi ve bu törenlerde çeşitli ağıtlar yakmak, özel ağlayıcı kişiler (sığıtçı) getirmek ve bunların yas törenine özgü giysiler içinde olmasına dikkat edilerek ölü aşı yapmak gibi adetleri vardır. Maddi kültürün önemli ögesi olan giyim, aynı zamanda toplumsal bir içeriğe sahiptir. Toplumların giyim kuşamı farklı etmenlere bağlıdır. Toplumsal estetik değerleri, yaş, statü, meslek, cinsiyet, dinsel inançları ve uygulamaları ile çeşitli ritüeller (doğum, evlenme, ölüm, yas) vb. gibi birçok etmenler neyin nerede nasıl giyileceğini belirler. Toplumun değer yargılarının biçimlendirdiği giyim tarzından farklı giyinemez. Bu çalışmada; Türk kültüründe yas adeti ve Orta Asya, Moğolistan Orhun Anıtlarından, Költigin anıtında yer alan Türklerin yuğ törenleri ve bu törenlerdeki sığıtçı (ağlayıcı) kişilerin giyim ve ritüelleri, günümüz Anadolu’suna kadar uzanan gelenekleri anlatılmıştır.

Keywords
Orta Asya, Anadolu, Yuğ, , Sığıtçı, Ritüel,

MORNING AND SIGITCI IN TURK CULTURE (CRYING)

Fatma AYHAN1

The tradition of mourning is one of the common rituals for many cultures. As a result of great deaths in societies, people have tried to express their sadness with their words and actions. In Central Asia, Turks used to organize yuğ (funeral) ceremonies for the dead, and in these ceremonies, they have customs such as lamenting, bringing special crying people (sığıtçı) and making a dead vaccine by paying attention to their mourning ceremony. Clothing, which is an important element of material culture, also has a social content. The dressing of societies depends on different factors. Many factors such as social aesthetic values, age, status, profession, gender, religious beliefs and practices, and various rituals (birth, marriage, death, mourning) etc. determine what to wear and how. People cannot dress differently from the style of clothing shaped by the value judgments of society. In this study; The mourning tradition in Turk culture and the yuğ ceremonies of the Turks in the Central Asia, Mongolia Orhun Monuments and the Költigin Monument, the clothing and rituals of the mourners (crying) in these ceremonies, and their traditions dating back to today's Anatolia are explained.

Keywords
Central Asia, Anatolia, Yuğ, Sığıtçı, Ritual,

Details
   

Authors

Fatma AYHAN (1) (Corresponding Author)
Ankara Hacı Bayram Veli University
fatma.ayhan@hbv.edu.tr | 0000-0002-1777-8068

Supporting Institution

 :

Project Number

 :

Thanks

 :
References
[1] Ambrose, G. and Harris, P., (2003). The fundamentals of creative design. AVA Publshing, Switzerland.

[2] Atsız, H.N., (1997). Türk edebiyatı tarihi. İrfan Yayınevi, İstanbul.

[3] Ayhan, F., (2019). Moda tasarımı araştırma notları.

[4] Ayhan, F., (1980). Adıyaman giyim kültürü araştırma notları.

[5] Ayhan, F., (2012). Kazakistan, Türkistan araştırma notları.

[6] Ayhan, F., (2000). Moğolistan Orhun Bilge Kağan Kültigin araştırma notları.

[7] Ayhan, F., (2007). Tahran Tebriz Türk giyim kültürü araştırma notları.

[8] Bahar, H., (1994). Türkistan'ın coğrafi konumu ve ilkçağ kaynaklarına göre tarihi. Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi, (1):233-244.

[9] Buharalı, E., (1990). Türklerde matem alametleri. Türk Dünyası Araştırmaları.

[10] Candan, E., (2006). Türklerin kültür kökenleri. Sınır Ötesi Yayınları, İstanbul.

[11] Çağlayan, B., (1997). Kerbela mersiyeleri(Doktora Tezi). Gazi Üniversitesi.

[12] Ergin, M., (1968). Dede Korkut kitabı, Haz. Muharrem Ergin, Ankara, (249).

[13] Ergin, M., (1970). Orhun Abideleri, İstanbul.

[14] Eröz, M. (1991). Yörükler. Türk Dünyası Araştırmaları Vakfı Yayınları, İstanbul.

[15] Fıglalı, E.R., (1994). Türkiye'de alevilik bektaşilik, Ankara.

[16] Gabain, A.V., (1968). Renklerin sembolik anlamları. Çeviren: Semih Tezcan, Türkoloji Dergisi, 3:107-113.

[17] Gökbilgin, Ö., (1973). Tarih-İ Sahip Giray Han (Editium Critique, Traduction), Ankara.

[18] Gölpınarlı, A., (1998). Mevlana Celaleddin, mektuplar. Ankara.

[19] Gömeç, S., (2000). Türk kültürünün ana hatları. Akçağ Yayınları, Ankara.

[20] Gönüllü, A.R., (1986). Saçı adetine dair notlar. Türk Folklor Dergisi.

[21] Güler, A., (2000). Türklerde Saçı geleneği. Bilge Dergisi, 25:22-26.

[22] Hacıgökmen, M.A., (2001). Türklerde Yas adeti ve temelleri ve sonuçları. Prof. Dr. Nejat Göyünç Armağanı, Süleyman Demirel Fen Edebiyat Fakültesi Tarih Bölümü, Sayfa 395.

[23] Halse, A.O., (1978). The use of color ınteriors. 2. Baskı, Mc Graw Hill.

[24] İnan, A., (1937). Altay’da pazırık hafriyatında çıkarılan atların vaziyetinin Türklerin defin merasimi bakımından izahı. II. Türk Tarih Kongresi Zabıtları, İstanbul, (142-151).

[25] İnan, A., (1995). Tarihte ve bugün Şamanizm materyaller ve araştırmalar 4, Ankara.

[26] İnan, A., (1998). Türk Şamanizm’i hakkında. Makaleler ve İncelemeler, Ankara, (465).

[27] Jordanes, the gothic history of jordanes, (Yay. C.C. Mierow), London, 1915, S.128-109.

[28] Kafalı, M., (1996). Türk kültüründe renkler. Nevruz ve Renkler, Ankara.

[29] Kafesoğlu, İ., (1983). Türk milli kültürü. İstanbul.

[30] Kalafat, Y., (1995). Türk halk inançlarında ters motifi, (Profesör Dr. Abdurrahman Çay Armağanı). Ankara.

[31] Kaşgarlı Mahmud, Divan-Ü Lügat-İt-Türk, Çev. Besim Atalay, Türk Dil Kurumu, Ankara Üniversitesi Basımevi 1998, I(4):12.

[32] Koca, S., (2002). Anadolu Türk Beylikleri. Türkler Ansiklopedisi, Ankara.

[33] Koca, S., (2003). Türk kültürünün temelleri. II. Cilt, Ankara.

[34] Köprülü, F., (1986). Edebiyat araştırmaları. Ankara.

[35] Ninjan, N., (1984). Kazakların damga ve paraları konusunda araştırmalar. Büyük Türkeli.

[36] Ögel, B., (2002). Türk mitolojisi. Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara.

[37] Rasang, L., (1963). Tarihte Türklük. Türk Kültürünü Araştırma Enstitüsü Yayınları, Ankara.

[38] Seyidov, M., (1968). Gök, ak, kara, renklerinin eski inançlarla alakası. Çeviri Yavuz, O., Türk Dünyası Araştırmaları.

[39] Süslü, Ö., (2007). Tasvirlere göre Selçuklu kıyafetleri.

[40] Şerif, B., (1988). Büyük Hun Kağanı Atilla. Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara.

[41] Taneri, A., (1997). Türk Devlet geleneği. Ankara.

[42] Tekin, T., (1988). Orhon Yazıtları, Ankara, (9-15).

[43] Turan, O., (1947). Selçuk Devri Vakfiyeleri, Şemsettin Altun-Aba Vakfiyesi ve Hayatı. Belleten.

[44] Uludağ, S., (1988). “Ağıt” maddesi. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi, 1:470-472.