• icon+90(535) 849 84 68
  • iconnwsa.akademi@hotmail.com
  • icon Fırat Akademi Samsun-Türkiye

> Detaylı Arama

Article Details

Article Details

  • Article Code : FIRAT-AKADEMI-8935-5496
  • Article Type : Araştırma Makalesi
  • Publication Number : 3C0191
  • Page Number : 1-9
  • Doi : 10.12739/NWSA.2022.17.3.3C0191
  • Abstract Reading : 1893
  • Download : 401
  • Atıf Sayısı : 0
  • Share :

  • PDF Download

Issue Details

  • Year : 2022
  • Volume : 17
  • Issue : 3
  • Number of Articles Published : 1
  • Published Date : 1.07.2022

Cover Download Context Page Download
Dergi Kapağı
Social Sciences

Serial Number : 3C
ISSN No. : 1308-7444
Release Interval (in a Year) : 4 Issues

TÜRK KÜLTÜRÜNDE YAS ADETİ VE SIĞITÇI (AĞLAYICI)

Fatma AYHAN1

Yas geleneği, birçok kültür için ortak ritüellerden biridir. Toplumlarda büyük ölümler sonucu, insanlar üzüntülerini sözleriyle, davranışlarıyla ortaya koymaya çalışmışlardır. Orta Asya’da Türklerde eskiden ölüler için yuğ (cenaze) törenleri düzenlenirdi ve bu törenlerde çeşitli ağıtlar yakmak, özel ağlayıcı kişiler (sığıtçı) getirmek ve bunların yas törenine özgü giysiler içinde olmasına dikkat edilerek ölü aşı yapmak gibi adetleri vardır. Maddi kültürün önemli ögesi olan giyim, aynı zamanda toplumsal bir içeriğe sahiptir. Toplumların giyim kuşamı farklı etmenlere bağlıdır. Toplumsal estetik değerleri, yaş, statü, meslek, cinsiyet, dinsel inançları ve uygulamaları ile çeşitli ritüeller (doğum, evlenme, ölüm, yas) vb. gibi birçok etmenler neyin nerede nasıl giyileceğini belirler. Toplumun değer yargılarının biçimlendirdiği giyim tarzından farklı giyinemez. Bu çalışmada; Türk kültüründe yas adeti ve Orta Asya, Moğolistan Orhun Anıtlarından, Költigin anıtında yer alan Türklerin yuğ törenleri ve bu törenlerdeki sığıtçı (ağlayıcı) kişilerin giyim ve ritüelleri, günümüz Anadolu’suna kadar uzanan gelenekleri anlatılmıştır.

Keywords
Orta Asya, Anadolu, Yuğ, , Sığıtçı, Ritüel,

MORNING AND SIGITCI IN TURK CULTURE (CRYING)

Fatma AYHAN1

The tradition of mourning is one of the common rituals for many cultures. As a result of great deaths in societies, people have tried to express their sadness with their words and actions. In Central Asia, Turks used to organize yuğ (funeral) ceremonies for the dead, and in these ceremonies, they have customs such as lamenting, bringing special crying people (sığıtçı) and making a dead vaccine by paying attention to their mourning ceremony. Clothing, which is an important element of material culture, also has a social content. The dressing of societies depends on different factors. Many factors such as social aesthetic values, age, status, profession, gender, religious beliefs and practices, and various rituals (birth, marriage, death, mourning) etc. determine what to wear and how. People cannot dress differently from the style of clothing shaped by the value judgments of society. In this study; The mourning tradition in Turk culture and the yuğ ceremonies of the Turks in the Central Asia, Mongolia Orhun Monuments and the Költigin Monument, the clothing and rituals of the mourners (crying) in these ceremonies, and their traditions dating back to today's Anatolia are explained.

Keywords
Central Asia, Anatolia, Yuğ, Sığıtçı, Ritual,

Details
   

Authors

Fatma AYHAN (1) (Corresponding Author)
Ankara Hacı Bayram Veli University
fatma.ayhan@hbv.edu.tr | 0000-0002-1777-8068

Supporting Institution

 :

Project Number

 :

Thanks

 :
References
[1] Ambrose, G. and Harris, P., (2003). The fundamentals of creative design. AVA Publshing, Switzerland.

[2] Atsyz, H.N., (1997). Türk edebiyaty tarihi. Yrfan Yayynevi, Ystanbul.

[3] Ayhan, F., (2019). Moda tasarymy ara?tyrma notlary.

[4] Ayhan, F., (1980). Adyyaman giyim kültürü ara?tyrma notlary.

[5] Ayhan, F., (2012). Kazakistan, Türkistan ara?tyrma notlary.

[6] Ayhan, F., (2000). Mo?olistan Orhun Bilge Ka?an Kültigin ara?tyrma notlary.

[7] Ayhan, F., (2007). Tahran Tebriz Türk giyim kültürü ara?tyrma notlary.

[8] Bahar, H., (1994). Türkistan'yn co?rafi konumu ve ilkça? kaynaklaryna göre tarihi. Selçuk Üniversitesi Türkiyat Ara?tyrmalary Dergisi, (1):233-244.

[9] Buharaly, E., (1990). Türklerde matem alametleri. Türk Dünyasy Ara?tyrmalary.

[10] Candan, E., (2006). Türklerin kültür kökenleri. Synyr Ötesi Yayynlary, Ystanbul.

[11] Ça?layan, B., (1997). Kerbela mersiyeleri(Doktora Tezi). Gazi Üniversitesi.

[12] Ergin, M., (1968). Dede Korkut kitaby, Haz. Muharrem Ergin, Ankara, (249).

[13] Ergin, M., (1970). Orhun Abideleri, Ystanbul.

[14] Eröz, M. (1991). Yörükler. Türk Dünyasy Ara?tyrmalary Vakfy Yayynlary, Ystanbul.

[15] Fyglaly, E.R., (1994). Türkiye'de alevilik bekta?ilik, Ankara.

[16] Gabain, A.V., (1968). Renklerin sembolik anlamlary. Çeviren: Semih Tezcan, Türkoloji Dergisi, 3:107-113.

[17] Gökbilgin, Ö., (1973). Tarih-Y Sahip Giray Han (Editium Critique, Traduction), Ankara.

[18] Gölpynarly, A., (1998). Mevlana Celaleddin, mektuplar. Ankara.

[19] Gömeç, S., (2000). Türk kültürünün ana hatlary. Akça? Yayynlary, Ankara.

[20] Gönüllü, A.R., (1986). Saçy adetine dair notlar. Türk Folklor Dergisi.

[21] Güler, A., (2000). Türklerde Saçy gelene?i. Bilge Dergisi, 25:22-26.

[22] Hacygökmen, M.A., (2001). Türklerde Yas adeti ve temelleri ve sonuçlary. Prof. Dr. Nejat Göyünç Arma?any, Süleyman Demirel Fen Edebiyat Fakültesi Tarih Bölümü, Sayfa 395.

[23] Halse, A.O., (1978). The use of color ynteriors. 2. Basky, Mc Graw Hill.

[24] Ynan, A., (1937). Altay’da pazyryk hafriyatynda çykarylan atlaryn vaziyetinin Türklerin defin merasimi bakymyndan izahy. II. Türk Tarih Kongresi Zabytlary, Ystanbul, (142-151).

[25] Ynan, A., (1995). Tarihte ve bugün ?amanizm materyaller ve ara?tyrmalar 4, Ankara.

[26] Ynan, A., (1998). Türk ?amanizm’i hakkynda. Makaleler ve Yncelemeler, Ankara, (465).

[27] Jordanes, the gothic history of jordanes, (Yay. C.C. Mierow), London, 1915, S.128-109.

[28] Kafaly, M., (1996). Türk kültüründe renkler. Nevruz ve Renkler, Ankara.

[29] Kafeso?lu, Y., (1983). Türk milli kültürü. Ystanbul.

[30] Kalafat, Y., (1995). Türk halk inançlarynda ters motifi, (Profesör Dr. Abdurrahman Çay Arma?any). Ankara.

[31] Ka?garly Mahmud, Divan-Ü Lügat-Yt-Türk, Çev. Besim Atalay, Türk Dil Kurumu, Ankara Üniversitesi Basymevi 1998, I(4):12.

[32] Koca, S., (2002). Anadolu Türk Beylikleri. Türkler Ansiklopedisi, Ankara.

[33] Koca, S., (2003). Türk kültürünün temelleri. II. Cilt, Ankara.

[34] Köprülü, F., (1986). Edebiyat ara?tyrmalary. Ankara.

[35] Ninjan, N., (1984). Kazaklaryn damga ve paralary konusunda ara?tyrmalar. Büyük Türkeli.

[36] Ögel, B., (2002). Türk mitolojisi. Türk Tarih Kurumu Yayynlary, Ankara.

[37] Rasang, L., (1963). Tarihte Türklük. Türk Kültürünü Ara?tyrma Enstitüsü Yayynlary, Ankara.

[38] Seyidov, M., (1968). Gök, ak, kara, renklerinin eski inançlarla alakasy. Çeviri Yavuz, O., Türk Dünyasy Ara?tyrmalary.

[39] Süslü, Ö., (2007). Tasvirlere göre Selçuklu kyyafetleri.

[40] ?erif, B., (1988). Büyük Hun Ka?any Atilla. Türk Tarih Kurumu Yayynlary, Ankara.

[41] Taneri, A., (1997). Türk Devlet gelene?i. Ankara.

[42] Tekin, T., (1988). Orhon Yazytlary, Ankara, (9-15).

[43] Turan, O., (1947). Selçuk Devri Vakfiyeleri, ?emsettin Altun-Aba Vakfiyesi ve Hayaty. Belleten.

[44] Uluda?, S., (1988). “A?yt” maddesi. Türkiye Diyanet Vakfy Yslâm Ansiklopedisi, 1:470-472.